Hoogsensitief Persoon (HSP)

Sommige mensen zijn gevoeliger dan anderen. Iemand die bijzonder sensitief is wordt aangeduid als een HSP (HoogSensitief Persoon of Highly Sensitive Person). Een hoogsensitief persoon is gevoeliger voor prikkels dan de meeste mensen, omdat er een filter in de hersenen mist. Daardoor neemt een HSP’er meer signalen op en filtert de wereld op uiterst intensieve manier.

Wist je dat 1 op de 5 mensen HSP is? Je kunt dus niet hoogsensitief worden, je wordt ermee geboren en je bent het heel je leven. Het is een prachtig wetenschappelijk aangetoond persoonskenmerk! Het is dus geen label of een diagnose van een ziekte of stoornis.

Wil je weten of je hoogsensitief bent? Scroll dan naar beneden voor het DOES-acronym. Of kijk dit grappige filmpje. Als je toch nog vragen hebt, aarzel dan niet om mij te benaderen.

Iedere HSP’er is uniek!

Niemand heeft precies dezelfde ogen of haren en dus ook ieder hoogsensitief persoon heeft niet dezelfde sensitiviteit.
De mate waarin je profijt of last hebt van je HSP is voor iedereen verschillend, afhankelijk van bijvoorbeeld je jeugd, je eigen rugzak met levenservaring, in welke omgeving en met wie je bent, je eigen aangeleerde mechanismes om te dealen met situaties waar je jezelf in begeeft, je draaglast, draagkracht èn zelfzorg. En dus is zelfkennis heel belangrijk als het om jouw hoogsensitiviteit gaat.

Een HSS’er (High Sensation Seeker) heeft meer behoefte aan spanning, nieuwe ervaringen en is vaak extravert. Hij of zij zoekt steeds nieuwe prikkels, maar heeft ook snel last van te veel stimulatie en zoekt dan de rust weer op. Een vooroordeel over introvert zijn is dat je verlegen bent. Introvert zijn betekent o.a. dat je het liefst alleen oplaadt. Een introvert mens is meer naar binnen gericht en zal het initiatief eerder van buitenaf laten komen. Een extravert mens is meer naar buiten gericht en zal zelf sneller toenadering initiëren. Extravert betekent o.a. dat je het liefst oplaadt samen met andere mensen.

Als je wilt weten of je introvert of extravert bent, doe dan mijn HSP zelfkennis test. En ontdek ook meteen of je meer een rustzoeker of een belevingszoeker bent, zodat je beter weet waar je van oplaadt.

Dr. Elaine Aron, de Amerikaanse psychologe, die met de term HSP hoogsensitiviteit een naam gaf en er veel onderzoek naar heeft gedaan, onderscheidt 4 belangrijke kenmerken. Makkelijk te onthouden door het acroniem DOES:

Ben je een Hoogsensitief Persoon?

D

Diepgaande informatieverwerking
Je denkt langer en dieper na, maakt scenario’s in je hoofd en overziet snel de mogelijkheden en risico’s. HSP’ers hebben meer tijd nodig om informatie te verwerken. Daarom kan het soms wat langer duren voordat er een beslissing genomen wordt. Valkuil: piekeren, overdenken, te veel aandacht voor details, uitstellen.

O

Overprikkeling
Snellere overprikkeling (stress) en dus meer kans op een burn-out. Er is ook een andere kant van deze medaille bij een aantal HSP’ers, nl. sneller kans op onderprikkeling. Een groter risico bij High Sensation Seekers. Onderprikkeling veroorzaakt ook stress en kan zelfs een bored-out veroorzaken. Valkuil: stress, overspannen, burn-out, broed-out over je eigen grenzen gaan.

E

Empathie
HSP’ers hebben meer spiegelneuronen in hun hersenen, waardoor ze meer empathisch zijn naar anderen. Bijvoorbeeld het aanvoelen van sfeer en emoties van anderen of je ervaart je eigen emoties intenser. Valkuil: stress, overspannen, burn-out, broed-out over je eigen grenzen gaan.

S

Sensitief voor subtiliteiten
HSP’ers zijn sensitief voor subtiliteiten (fijngevoelig, nuances waarnemen). Zij beschikken over een intensieve en gedetailleerde waarneming (horen, zien, ruiken, proeven, voelen). Je bent gevoelig voor licht, geluid of andere zintuiglijke prikkels zoals kriebelige labeltjes van kleding, kou of warmte. Valkuil: overprikkeling, irritatie, kort lontje, kriebels, jeuk, gek van jezelf worden.

Diepgaande informatieverwerking
De diepgaande informatieverwerking werd door middel van uitgebreid breinonderzoek aangetoond door professor Elke van Hoof. Alles wat je ziet, hoort, voelt, ruikt, proeft en via beweging waarneemt, wordt dieper verwerkt. Je denkt er uitgebreider over na. Je verbindt informatie met elkaar. Dit gaat soms razendsnel, maar kan ook meer tijd kosten.

Boekentips
Wil je meer lezen over HSP, kijk dan hier voor mijn boekentips. Daar zit een affilate link bij naar Bol.com. Dat betekent dat ik een klein percentage van het boek verdien als jij daar een boek bestelt.

HSP als kracht

HSP’ers zijn vaak gewetensvol, zorgvuldig, empathisch, creatief, kunnen abstract denken, laterale verbindingen leggen en goede oplossingen bedenken.

Een aantal HSP kenmerken of talenten van een hoogsensitief persoon (je hoeft ze niet allemaal te hebben, iedere HSP’er is weer anders):

  • Je denkt diep over dingen na
  • Je neemt veel details waar
  • Je reageert sterker dan gemiddeld op geuren, bepaalde stoffen, licht en/of geluiden
  • Je voelt de sfeer in een groep aan
  • Je trekt je regelmatig terug
  • Je hebt een sterk rechtvaardigheidsgevoel
  • Je kunt streng voor jezelf zijn
  • Je hebt tijd nodig voordat je een antwoord geeft of een keuze maakt
  • Je voelt stemmingen van anderen aan
  • Je bent graag behulpzaam
  • Doordat je zaken verwerkt op een diepgaande manier, kun je snel overprikkeld zijn
  • Je hebt meer oplaadtijd in de vorm van me-time nodig dan anderen
  • Je kunt snel verbanden leggen

Pas op er dreigt gevaar! 

Dr. Michael Pluess van de Queen Mary Universiteit in Londen heeft zich in zijn onderzoek
bezig gehouden met de kernvraag welke voordelen hoogsensitiviteit voor ons in de evolutie
heeft gehad. Om als (menselijke) soort te kunnen overleven is omgevingssensitiviteit belangrijk.
Dr. Pluess legt van daaruit een verband met de biologie van de hersenen
en de HSP’er. De amygdala, een amandelvormige kern van neuronen in het brein,
blijkt daarbij een cruciale rol te spelen. Die is bij hoogsensitieve mensen relatief
sterk ontwikkeld. Het is een orgaantje dat sterk op emoties reageert en betrokken
is bij (de opbouw van) stress. In feite waarschuwt de amygdala als er gevaar dreigt.
En HSP’ers zijn extra gevoelig voor die signalen. Als je wilt overleven is dat heel nuttig,
maar voor de HSP’er kan dit soms heel belastend of intens zijn. Het is daarom voor
de meeste HSP’ers ontzettend belangrijk dat ze zich veilig voelen.